تحلیل فقهی تسبیب در جرایم (از کتاب مبانی تکمله المنهاج و تطبیق آن با دیدگاه های مشهور فقهی و قانون مجازات اسلامی)

کتاب مبانی تکمله المنهاج یکی از کتاب های بسیار مهمی است که توسط حضرت آیت الله خوئی در زمینه مباحث جزایی نگاشته شده است. دقت علمی و عمق فقهی و نیز شیوه خاص استدلالی آیت الله خوئی در پرداختن به تبیین مبانی فقهی مسائل جزایی در این کتاب، موجب شده این اثر، بسیار مورد توجه فقها و حقوق دانان قرار گیرد. لذا در این پژوهش سعی براین است که به بررسی نظرات ایشان در رابطه با بحث تسبیب و سپس تطبیق آنها با نظر مشهور فقها و قانون مجازات اسلامی بپردازیم. تسبیب یکی از مهم ترین مباحث فقهی، در تعیین مسئول جنایت و خسارت است. در واقع هر جا ضرر مالی یا جانی مطرح شود بحث تسبیب نیز مطرح خواهد بود. منظور از تسبیب آن است که، مسبب باواسطه و غیر مستقیم موجبات تحقق خسارت یا جنایت را فراهم می آورد. در این باره فقها و حقوق دانان آرای فقهی، حقوقی بسیاری بیان کرده اند و به بررسی مسائل مختلف تسبیب در اموال، در باب غصب و تسبیب در جنایات در ابواب قصاص و دیات پرداخته اند. در قانون مجازات اسلامی نیز این بحث تحت عنوان موجبات ضمان مطرح شده است؛ زیرا تسبیب نیز از عواملی است که با تحقق آن ضمان به وجود می آید و مسبب باید از عهده خسارت جانی یا مالی برآید.